vrijdag 27 september 2024
Ik vernam uit m’n betrouwbare bron dat ik onlangs een vrouw van in de negentig hoorde zeggen: ‘Ik was vroeger verliefd op een jongen, maar ik mocht van m’n ouders geen verkering met hem, want hij zat bij de NSB en dat kon ik die tijd nog niet.’
Vervolg van gisteren.
Bovenstaande oneliner is niet van Pieter Bouwman, maar van Herman Finkers. Deze staat in diens voorwoord van Bouwmans bundel Gezellig bijkletsen! (2022), de opvolger van Het ergste moet nog komen (2021).
Herman Finkers:
Het ligt té voor de hand een voorwoord in een boek vol oneliners te laten bestaan uit een oneliner. Bovendien zal ik onmiddellijk door de mand vallen. Uit betrouwbare bron weet ik dat ik zelf ook veel werk met oneliners. Deze zijn niet te vergelijken met de meesterwerkjes van Pieter Bouwman. Ze zijn op hun best grappige redeneringen die zichzelf in de staart bijten, maar ze raken zelden aan het Grote Lijden waaronder de Schepping en haar Verdoolde Geesten zuchten. […]
In al zijn eenzaamheid had Erwin (73) inmiddels een warme band opgebouwd met het reusachtige hoornaarsnest in zijn bijkeuken. [x]
Herman Finkers:
‘Zinnetjes’ noemt Pieter Bouwman z’n oneliners. […] Telkens komt bij het lezen van een aantal zinnetjes bij mij hetzelfde woord naar boven: mededogen. Mededogen met de ontroostbare wanhopigen die wij allen in meer of mindere mate zijn. Dikwijls dun verscholen onder een dikke laag rauwe humor, maar soms ook komt het onverbloemd aan de oppervlakte. Zoals bij de eenzaamheid van Erwin (73) en zijn hoornaarsnest en in het intrigerende geval van Blonde Joke in Vlaardingen.
Voor de doorgewinterde liefhebber van striae was het adres van Blonde Joke in Vlaardingen ‘the place to go’.
Herman Finkers:
Hier is een waarschuwing op z’n plaats. Uit de eerdergenoemde betrouwbare bron weet ik dat ik een keer gelezen heb dat je de personages uit een boek nooit mag verwarren met de bedenker van die personages. Ook bij dit boekje niet. Daar doe je de personages ernstig tekort mee. Ieder personage in Gezellig bijkletsen! heeft te kampen met een specifiek soort afwijking en kwelling. In het hoofd van Bouwman echter komen al deze afwijkingen en kwellingen tezamen. Zoals de Grote Creator zich uiteen heeft laten vallen in de gruwelijke schoonheid van Zijn Schepping, heeft Bouwman zich uiteen laten vallen in z’n verschillende personages.
‘Och, Lijden…,’ zuchtte Christus na afloop van alle heisa, ‘…Lijden… dat is ook weer meteen zo’n woord.’
Herman Finkers:
Waarmee een tweede waarschuwing op z’n plaats is: de zinnetjes van Bouwman zijn veel meer dan ze lijken. De brille zit hem in uiterst precieze details. Neem het zinnetje over het lijden van Christus, waarbij het enkele woordje ‘heisa’ het ‘m doet. En bij de intieme scène van Paulus de Boskabouter en Eucalypta is de tussenzin ‘hoe smaakvol gedaan ook’ de hoeksteen van de formulering.
De scène waarin Paulus de Boskabouter in zijn boom Eucalypta seksueel helemaal uit elkaar trekt, hoe smaakvol gedaan ook, die kreeg Jean Dulieu er destijds bij de omroep niet doorheen.
[x]
Oneliners in groen zijn afkomstig uit Gezellig bijkletsen!
Wordt vervolgd.
