maandag 13 mei 2024
Doe die deur open
Doe die deur open
doe nu toch die dichte deur open
doe nu toch dat kleine elastiekje af
van dat grote pak brood
doe de grond open het licht open het oog
probeer te zien waar het zwart zit
probeer je hand op te tillen
probeer je vuist uit te leggen
probeer een vinger te breken
proef je bloed roep je mond
om de knoop te ontwarren om te zeggen
hoe je proeft dat het zou smaken moeten
maak met andere woorden die deur dicht
maak nu toch eindelijk eens voorgoed
die open deur dicht –
1978
Het leek wel of de poëzie verdwenen was. We zaten in de zoveelste lockdown, de boekhandels waren gesloten en het leven vond vooral achter schermen plaats. Voor de pandemie kwamen wij elkaar geregeld tegen op literaire avonden; in kleine zaaltjes luisterden we naar voordrachren, probeerden we nieuwe gedichten op elkaar uit, we bladerden in bundels tijdens boekpresentaties in boekhandels. Nu misrten we het, die vanzelfsprekende aanwezigheid va poëzie in ons dagelijks leven, het terloopse ervan, de kans om verrast te worden door een nieuw gedicht op een verder heel gewone dag.
Stefanie Liebreks, Joost Oomen en Yentl van Stokkum begonnen daarom op Instagram met het dagelijks plaatsten van een gedicht. Titel, naar het beroemde gedicht van Remco Campert: @poezieiseendaad. Al snel waren er duizenden volgers – van beginners tot kenners – en toen alles weer ‘gewoon’ was, lagen er nog altijd die honderden gedichten die zij onderweg ontdekten. Zo ontstond het idee voor een bloemlezing: van het internet weer terug naar het papier.
Die bundel is er nu. Titel: Voor alle dagen. De samenstellers kozen niet voor de beste gedichten of voor thematische afdelingen rond liefde, dood et cetera. Die bundels bestaan immers al.
Onze selectie is niet doortimmerd en we zullen niet beweren dat deze gedichten beter zijn dan andere. We kozen niet hét beste gedicht van dé beste dichters of zelfs maar iets wat exemplarisch was voor hun werkl daarvoor moet je vooral hun eigen bundels kopen. Wat de gedichten die we kozen gemeen hebben, is dat ze elk op hun eigen manier laten zien wat poëzie allemaal kan. En wat je eraan hebt.
Liebreks, Oomen en Van Stokkum kozen voor sferische hoofdstukken, die zij zelf toelichten. Van een tour langs gedichten die op de een of andere manier gaan over gedichten zelf (titel: Voor als je eerst een kleine rondleiding wilt) via heftige gevoelens voor als niets meer is zoals het was (titel: Voor als je hart gebroken is) en door dichters gesoufleerde woorden die in het dagelijks leven juist omgeven zijn door schaamte of gelach (titel: Voor als je hitsig bent) tot poëtische breingymnastiek voor de echt saaie dagen (titel: Voor als je vandaag alleen nog maar saaie gedachten hebt gehad).
De komende dagen een kleine bloemlezing uit de meest verrassende keuzes. Te beginnen met die eerste afdeling: Voor als je eerst een kleine rondleiding wilt dus, met gedichten over het dichten. Waar zijn ze van gemaakt, waar haal je die ingrediënten, hoe kun je ze lezen en wat kun je ermee en wat niet?
De lat ligt niet laag door de bloemlezing te openen met Doe die deur open van Gerrit Kouwenaar. Toegankelijker is Blauwe magie van Ineke Riem:
Onderschat de magische kwaliteiten van je balpen niet. Alles
wat je schrijft wordt waar.
Momenten zijn gemaakt van dunne lagen inkt op luchtpostpapier,
de potloodlijnen in je notitieboekje schetsen de dag.
Deze wereld hangt van paperclips en losse velletjes aan elkaar.
In den beginne was er de typemachine.
Wees heel voorzichtig met verhalen, schrijf niet over het verdriet
van Tristan, over de zeeën tussen hem en Isolde [*], het tovergif
in zijn bloed, in haar bloed, de wond die niet heelt.
(Schrijf niet: ‘onmogelijke liefde’ als je liever een mogelijke wilt.)
2021
[*]
Middeleeuws verhaal (omstreeks de achtste eeuw) over de verboden liefde tussen Tristan & Isolde, voorgangers van Romeo & Julia (Shakespeare), Tony & Maria (West Side Story) en vele, vele anderen.
