woensdag 16 maart 2022
[Beluister hier.]
Eens stond je mooi en groot in de avondstraat
In je gezicht het licht van de dageraad
Ik voelde meteen een innerlijk verbond
Ik wist niet dat het nog bestond
Eens kroop je leeg en koud door een donker dal
De gore wind kwam van overal
We rolden vechtend door het oog van een orkaan
Ik wist niet dat het zo kon gaan
Jij en ik, dat zijn kuren
Jij en ik, weet je wel
Jij en ik, twee vuren
Hemel en hel
Nu wordt het stil en daalt er vrede neer
Maar hoe lang duurt die vrede deze keer
We zijn weerloos tegen de wetten van de wildernis
Nu weet ik dat het moet zijn zoals het is
Jij en ik, twee gedachten
Jij en ik, weet je wel
Jij en ik, twee nachten
Hemel en hel
Geen berg zonder afgrond
Geen vuur zonder rook
Als je de bloemen hebt gekregen
Krijg je het afval ook
Jij en ik, dat zijn kuren
Jij en ik, weet je wel
Jij en ik, twee vuren
Hemel en hel
2022
Geproduceerd door Frans Hagenaars en (arrangeur en leidende hand voor de musici) Reyer Zwart en […] die namen staan voor gegarandeerd hoge kwaliteit. Dat schreef ik onlangs (lees hier) over de nieuwe cd van Lenny Kuhr, haar eerste bij Excelsior. Aan dat toplabel is Alex Roeka al sinds 2010 verbonden. Ook van hem verscheen een nieuwe geluidsdrager.
Voor de laatste cd, Rauwe genade (2019), kozen Roeka en zijn producers voor het opnemen met slechts twee muzikanten: Reyer Zwart zelf, die al vanaf bijna het begin Roeka begeleidt in het theater en in de studio, en percussionist Jeroen Kleijn, ook al jaren zijn vaste begeleider. Voor de nieuwe cd, waarvan Hemel en hel afkomstig is, heeft de formatie zich uitgebreid met veel meer snaren, waaronder (alt)violen en cello en pedal-steel-gitaar. En de cd krijgt vocaal prachtig extra kleur door de achtergrondzang van Stephanie Struijk (zie in deze bijdrage over Daniël Lohues).
Nieuwe dromen is de titel. Een fraaie uitgave: hardcover boekwerk met de liedteksten en twee cd’s. De tweede, getiteld In dit sterrendal, is een ruim vijftig minuten durende autobiografie in liedvorm. Roeka hierover: Tussen deze twee zinnen (de eerste en de laatste, fv) van hoop en vergetelheid speelt zich mijn leven af als onrustig kind, kostschooljongen, student, matroos, zwerver, psycholoog, bohemien, vader, liedschrijver, artiest en ontheemde.
Je zou denken dat zo’n lied van maar liefst 37 strofen al snel gaat vervelen, maar door de intrigerend openhartige (zij het overgeromantiseerde), chronologisch opgebouwde tekst en de sferische muzikale opbouw van het nummer boeit het van begin tot eind. Zijn levensverhaal ken ik, maar de tragische episodes raakten me opnieuw:
Mijn vrouw liet me begaan en hielp me als het moest
Met mijn gedrevenheid
Hoe het zingen over liefde de liefde zelf verwoest
Prijs van de bezetenheid
We dreven uit elkaar, engel en rijmelaar
Zagen elkaar niet meer
Zij aan het werk, ik in de stad vooral
Op drift in dit sterrendal
In dit sterrendal
Waar pelgrims over de vlakte dwalen
Op weg naar de stad van het geheim
Om van het slijk verlost te raken
Door vooral niet thuis te zijn
In dit sterrendal, in dit diepe sterrendal
Na mijn vertrek wilden ze me niet meer zien
De vuile huichelaar
Een verachtelijk verraad aan alles van voordien
Een lul met een gitaar
Had ik me vergist, verkwanseld en verkwist
Alleen aan mezelf gedacht?
Het grandioze ik, verdoofd meestal
Verblind in dit sterrendal
In dit sterrendal
Waar men zich hecht aan wat nabij is
Vanwege die grote ruimte vol gemis
En afscheid nemen steeds opnieuw weer
Een vorm van sterven is
In dit sterrendal, in dit diepe sterrendal
De andere cd bestaat uit twaalf liederen, eveneens, als altijd bij Alex, grotendeel een analytisch egodocument. Net als in In dit sterrendal ontziet de dichter-zanger zichzelf niet in zijn beeldende woordkeus en weet de warme muziek daaronder steeds te verrassen. Rauw van taal, rijk van klank en dat valt steeds prachtig samen.
Hemel en hel vind ik het mooiste voorbeeld van die synergie. Tegen je geliefde zeggen dat zij een bloem is, maar als je de bloemen hebt gekregen, krijg je het afval ook – dat kan niemand anders zo gruwelijk beschrijven als Alex Roeka, van wie ik weet dat hij niets anders zegt dan hij bedoelt. Haegenaars en Zwart kozen ervoor juist in zo’n direct lied de strijkers vol in te zetten.
Op deze website heb ik vaak over Alex Roeka geschreven, want ik heb hem hoog als dichter-zanger en ken hem ook al lang persoonlijker. Toen ik in 2019 kritisch was op zijn poëziedebuut (lees hier), trok hij zich dat zeer aan. De gesprekken die wij hierover hadden in mijn Giessendamse werkplaats en later in de Bossche Verkadefabriek, haalden, op zijn aandringen, zelfs de tv-documentaire die op dat moment over hem gemaakt werd nauwelijks, terwijl die ontmoetingen daar speciaal voor waren geënsceneerd. (Voor die documentaire: zie hier.) Wat pijnlijk was voor hem, werd daardoor pijnlijk voor mij – ik verafschuw censuur – en voor ons contact. Maar ik bande hem natuurlijk geen moment uit mijn hoofd, laat staan uit het hart.
Een paar weken geleden mailde hij dat hij zijn Nieuwe dromen ging opsturen. Hij schreef er veelzeggend bij: Op hoop van zegen. Nou, mijn zegen heeft hij dus!
------
In bovenstaande tekst verwijs ik met links naar de cd van Lenny Luhr, naar het Excelsior-label, naar Alex’ cd Rauwe genade (en de liederen Diep aan je gehecht en Wat wil je eigenlijk met mij?), naar Stephanie Struijk en naar de documentaire voor Het uur van de wolf. Maar ik schreef in deze rubriek al vaker over zijn werk. Hieronder links naar die eerdere bijdragen:
Moeder
Nog altijd samen
Wil je voorzichtig zijn (alle drie 2017)
Donderdagavond
Kostschool
Spullen (alle drie 2019)
Nog even (2021)
