vrijdag 14 januari 2022
Inktlap als schaamlap het beste
’La honte d’être un homme,
y a-t-il une meilleure
raison d’écrire?’
Adam en Eva
zonder pen of pit
raakten naakt op tilt
Blote vijgenboom
waarvan blad
verspild
2012
Voor het eerst een gedicht van Charlotte Mutsaers (1942) in deze rubriek. Dierenvriend – die zo vaak schreef over haar foxterriërs en ze ook tekende en schilderde – beeldend kunstenaar en schrijver met een geheel eigen stijl. Haar beschouwende stukken zijn scherp en speels, haar proza is poëtisch en haar poëzie is verhalend.
Die poëzie verscheen pas in 2012 in druk. Haar debuut Dooier op drift verscheen ter gelegenheid van haar zeventigste verjaardag. Ik koos voor bovenstaand gedicht, dat haar schrijverschap duidt. Want wat staat er in het Franse citaat, waarvan de schrijver ervan (de Franse filosoof Gilles Deleuze, 1925-1995) niet is genoemd: de vraag of de schaamte mens te zijn de reden is om te schrijven, om te bestaan. Haar antwoord is ongetwijfeld ja, want zonder pen of pit raak je op tilt en blad mag niet verspild. Met andere woorden: leven is schrijven en schrijven is dus haar leven.
Dat credo geldt voor het schrijversechtpaar waarvan zij deel uitmaakt: haar man – aan wie Dooier op drift is opgedragen – is Jan Fontijn (1936), vooral beroemd door zijn grote kennis van en zijn grootse biografische publicaties over auteurs als Carry van Bruggen, Louis Couperus, Frederik van Eeden, Jacob Israël de Haan en Paul Valéry, wiens werk hij ook vertaalde. Een maand geleden verscheen zijn studie naar het werk en leven van Stendhal. Donderdag 6 januari overleed hij, 85 jaar oud.
Charlotte Mutsaers in haar overlijdensbericht: Jan: meer dan 50 jaar mijn lieve makker, mijn levensgezel, mijn hondgenoot en mijn bontgenoot.
Om hem te eren, staat haar gedicht hier vandaag. Tot slot een kwatrijn van zijn hand, dat Mutsaers ook opnam in haar droeve bericht:
Als het water begint te koken
en de eieren dansen gaan,
is de grootste angst gebroken:
een nieuwe dag breekt aan.
