dinsdag 13 oktober 2020
Ook ik ben omstreeks ’t midden mijner dagen
verdwaald geraakt in levens donker woud,
maar mij heeft geen aardsche wijsheid ontvouwd
den weg uit smart en twijfel, noch gedragen
omhoog, en geen hemelsche oogen zagen
neer op mij, vanwaar hoog’re klaarte blauwt
m’in teed’re zorg omwakend, en met stage
stralen heffend naar waar men waarheid schouwt.
Mij leidt geen gids, als het eigen gemoed,
mij schoort geen steun, dan d’enk’le trouwe handen
die mij opbeuren als de kracht bezwijkt:
mij sterkt geen afgezant uit beet’re landen
dan soms het ruischen, als een vleugel doet,
van zachte hoop die langs mijn wangen strijkt.
1912
Nog niet eerder een gedicht van Henriette Roland Holst (1869-1952). Nu is er aanleiding toe, want hier voor me ligt De zachte krachten zullen zeker winnen. Een keuze uit de gedichten van Henriette Roland Holst. De bundel is samengesteld door de Simon Mulder (34-jarige leraar klassieke talen) en Elte Rauch (40-jarige programmamaker).
Uit hun voorwoord:
Het dichtwerk van Henriette Roland Holst is al decennia niet meer in druk verschenen. Onterecht, vinden wij. Daarom hebben wij ter gelegenheid van haar 150ste geboortejaar deze bloemlezing samengesteld. […] We hebben gepoogd zowel haar bekendste gedichten op te nemen als werk dat haar levensgang illustreert. Omdat het poëtisch oeuvre van Roland Holst vaak tijd- en contextgebonden is, hebben we de gedichten gepaard met contemporaine en nieuwe portretten, alsook citaten uit haar autobiografie Het vuur brandde voort en uit Liefde is heel het leven niet, de biografie van de hand van Elsbeth Etty. Deze, zo hopen wij, maken de gedichten toegankelijk voor een modern publiek.
Biografe Elsbeth Etty scheef ook het voorwoord en Huub Oosterhuis, die haar persoonlijk gekend heeft,het nawoord. Van het achterplat:
Henriette Roland Holst […] was de belangrijkste Nederlandse politica en dichteres van de eerste helft van de 20e eeuw. Zij was een onvermoeibare stuwende kracht achter de socialistische beweging, vertegenwoordigde Nederland op internationale congressen, hield toespraken en schreef studies, artikelen, lekenspelen en gedichten. Ze was afkomstig uit een welgesteld Noordwijks notarisgezin en werd als vrouw niet geacht zich in kunst of politiek te begeven, maar ontwikkelde zich al snel tot een gelauwerde dichteres en een bevlogen communiste. Op haar landgoed De Buissche Heide bij Zundert en bij internationale congressen ontmoette zij iedereen die ertoe deed in de literatuur, de kunsten en de progressieve politiek, van dichter-socialist Herman Gorter, kunstenaar Jan Toorop en architect H. P. Berlage tot revolutionair socialisten Rosa Luxemburg en Leon Trotski. De versregel De zachte krachten zullen zeker winnen, afkomstig uit een van haar sonnetten, is een gevleugelde uitspraak geworden.
Daarom vandaag ook dat gedicht:
De zachte krachten zullen zeker winnen
in ’t eind – dit hoor ik als een innig fluistren
in mij: zoo ’t zweeg zou alle licht verduistren
alle warmte zou verstarren van binnen.
De machten die de liefde nog omkluistren
zal zij, allengs voortschrijdend, overwinnen,
dan kan de groote zaligheid beginnen
die w’als onze harten aandachtig luisteren
in alle teederheden ruischen hooren
als in kleine schelpen de groote zee.
Liefde is de zin van ’t leven der planeten
en mensche’ en diere’. Er is niets wat kan storen
’t stijgen tot haar. Dit is het zeekre weten:
naar volmaakte Liefde stijgt alles mee.
1918
