vrijdag 14 april 2017
(Beluister hier]
Tante Constance en Tante Mathilde
Woonden eendrachtig en knus bij elkaar
Een was hardhorend, de andere brilde
In doorsnee waren zij zeventig jaar
In Overveen
Telden zij hun dagen bijeen
Niet meer zo coquet als voorheen
Maar nog altijd flink ter been
Terwijl de kater sliep
En de pendule liep
En de kanarie sprak:
Tjiep tjiep tjiep tjiep
Tante Constance en Tante Mathilde
Erfden de kleren van Tante Heleen
Waardoor ineens hun gehechtheid verkilde
Want van elk soort japon was er maar een
Er werd getwist
En naar provocaties gevist
En er werden dingen vermist
Waar de ander meer van wist
Terwijl de kater sliep
En de pendule liep
En de kanarie sprak:
Tjiep tjiep tjiep tjiep
Op zeek'ren dag maakte Tante Mathilde
Akelig lachend de koffie gereed
Daar zij haar zuster vergiftigen wilde
Die in haar eentje een wandeling deed
Met terpentijn
En een snufje rattenvenijn
En gesloten keukengordijn
Moest het wel uitvoerbaar zijn
Terwijl de kater sliep
En de pendule liep
En de kanarie sprak:
Tjiep tjiep tjiep tjiep
Toen nu de koffie tot stand was gekomen
Wou zij eens proeven en nam zij een slok
Zij had de juiste dosering genomen
Tante Mathilde viel neer als een blok
Sedert die tijd
Droeg Constance in eenzaamheid
De japonnen die tot haar spijt
Tot een drama hadden geleid
Terwijl de kater sliep
En de pendule liep
En de kanarie sprak:
Tjiep tjiep tjiep tjiep
1957
Wat een mooie vondst: het rijm ligt voor het oprapen, maar Drs P laat het lopen:
Terwijl de kater sliep
En de pendule liep
En de kanarie - nee, niet riep
Tjiep tjiep tjiep tjiep
Resultaat: nog meer nadruk op het rijm. Nog geen oogrijm trouwens, want daarvoor zou de auteur in latere jaren ook nog kiezen. Dan mag trein niet rijmen op zijn, breed niet op kreet, blauw niet op trouw en al helemaal niet op kou. Reden: het is een persoonlijke keuze, geen voorschrift. Drs P was erg dol op knutselen met taal en hoe hoger je de lat legt, hoe leuker het wordt. Maar hier dus nog niet: Mathilde mag rijmen op brilde,
Ook een mooie vondst: het slagrijm - steeds dezelfde rijmklank - in de laatste vier regels van elk couplet. In het slotcouplet zie je dat de oogrijm-keuze al op de loer lag: met tijd, heid, spijt en leid, kiest hij in woordbeeld voor het gerkuist rijm dat hij steeds in de eerste vier regels toepast.
Genoeg over het rijm.
Toen ik in 1995 met Patrick van den Hanenberg een boek schreef over het Nederlands cabaret 1970-1995 en wij een hoofdstuk aan Drs. P alias Heinz Polzer wilden wijden, meldde hij dat deze infomatie zijns inziens afdoende was:
Geb. 1919 Thun (Zwits.), geïmmigr. '22, afgestud. '50 (bedrijfs-ec. R'dam), werkz. researchbureau, encyclop. en recl. (o.a. Indonesië). Woont in A'dam. Gehuwd. Schrijft, treedt niet meer op.
Waarom vandaag een Gedicht Gedacht over hem? Omdat Concerto zojuist zijn eeerste langspeelplaat, Drs. LP, heeft heruitgegeven in vijfhonderd exemplaren. Bijgevoegd: Drs. CD, met naast de LP-tracks ook negen bonustracks: de EP-versies. Op beide: dit lied.
In 1999 bezorgde Ivo de Wijs de verzamelde liedteksten an Drs. P. Dit onder de titel Tante Costance en Tante Mathilde. in zijn inleiding schrijft hij:
Zijn eerste echte 'nummers' schreef hij tijdens zijn door de oorlog gesplitse studententijd. In Indonesië breidde hij zijn repertoire uit. (De lp De stille odyssee bevat een uitvoering van de Zusters Karamazov, toen nog Het ongeval geheten, openomen in De Harmonie te Djakarta en gezongen door Els van Woerkom.) Toen de Drs. noodgedwongen was teruggekeerd in Nederland, nodigde oude kennis Willem Duys hem uit voor een televisie-optreden. Bij die gekegenheid bedacht Duys en passant het pseudonim Drs. P. Onder die schuilnaam-als-een-logo-maakte de markante tenorzanger snel furore.
Het is 2017. De bio kan aangevuld: overleden, 2015.
