woensdag 12 april 2017
er spoelen mensen aan
met handen en met voeten
met ogen en met oren
met krampen
en met jeuk op hun gezicht
er spoelen mensen aan
met spaargeld en diploma's
met zonen en met dochters
met dromen
en met hun ogen dicht
er spoelen mensen aan
duw ze trug in het water
duw ze terug in de zee
duw ze terug in de golven
er spoelen mensen aan
met kussen en met moppen
met wijze raad en tongval
maar in een taal die niemand kan verstaan
er spoelen mensen aan
met darmen en met nieren
met knieschijven en longen
en een hart dat maar blijft kloppen
voor 't bestaan
er spoelen mensen aan
duw ze terug in het water
duw ze terug in de zee
duw ze terug in de golven
want wij zijn de vrijheid voorbij
er spoelen mensen aan
en we kijken naar de beelden
en daarna komt de reclame
apparaten voor het verwijderen van eelt
er spoelen mensen aan
en een foto laat ze drijven
en de kranten spugen koppen
van hoe vol en hoe ver weg
en hoe verdeeld
er spoelen mensen aan
duw ze terug in het water
duw ze terug in de zee
duw ze terug in de golven
want wij zijn de vrijheid voorbij
stuur ze terug
naar honger
stuur ze terug
naar de strijd
stuur ze terug
naar de kampen
want wij
want wij
want wij
want wij
zijn de vrijheid voorbij
2017
Qua karakter en mentaliteit, ambitie en talent: een tien! Ik heb het over Kiki Schippers, mijn oud-studente aan de Koningstheateracademie en grote dame in een aantal van mijn eigen producties, waaronder Mooi Lied.
En ik ken liedjes van haar waarvoor zij zo de Annie M.G. Schmidt-prijs mag ontvangen. Maar dat zij die zondag kreeg toegekend voor bovenstaand lied, verbaast mij in hoge mate. Toch nog één keer over die rare prijs (zie hier en hier en hier en hier).
Als je de tekst grondig gaat analyseren - en ik ga dat Kiki niet aandoen -, blijft er niet veel van over. Het noemen van al die uiterlijkheden - met handen en met voeten, met ogen en met oren... - brengt je niet tot hun innerlijk, ook niet het noemen van die dromen en een hart dat maar blijft kloppen...
En ik snap wel dat ze daarmee verwijst naar idealen; en dat nieren, knieschijven en longen je moet doen denken aan marteling, maar... het is wat het is. Er volgt nergens een nieuwe gedachte, een verrassende invalshoek...
Het herhalen van de openingsregel, tevens de titel - Er spoelen mensen aan -, moet dat aangeven hoeveel het er wel niet zijn? Zo voelt het niet en als het niet zo bedoeld is, is negen keer wel erg veel...
Zelfs een rare constructie, net over de helft:
er spoelen mensen aan
en we kijken naar de beelden
en daarna komt de reclame
apparaten voor het verwijderen van eelt
Mooi (maar niet erg origineel) beeld: apparaten voor het verwijderen van eelt, maar dat zijn de beelden en dat is niet de reclame, want die is toch juist voor het kweken van eelt?
Nee, ik ga niet verder. Als je alle herhalingen van zinnen en dubbelingen van beelden en sferen eruit haalt, blijven er slechts drie zinnen over:
er spoelen mensen aan
duw ze terug in het water
want wij zijn de vrijheid voorbij
Drie-regelige Annie Schmidt-prijs. Dan is de theaterlied-prijs verworden tot de Nederlandse haiku-prijs:
mensen spoelen aan
duw ze terug in het water
vrijheid is voorbij
Kiki valt niks te verwijten. Zij heeft een lied geschreven en dat ingestuurd. Zoals ik al eerder constateerde, wilde de jury van de Annie M.G. Schmidt-prijs per se jonge theaterliedmakers nomineren en een van hen laten winnen om zichzelf (de organisatie dus) te manifesteren. Om bij DWDD te komen, helpt het dan als je dan geen kloon van Ramses Shaffy (Flip Noorman) of Henk Elsink (Maarten Ebbers) naar voren schuift, maar een meid die op haar maatschappelijke toekomst is voorbereid. Operatie gelukt, patiënt overleden. Zoiets.
