donderdag 09 maart 2017
[Hier te beluisteren. En hier]
Moeder, kom nog eens praten in mijn droom
Over toen, onverbloemd en zonder schroom
Over hoe het er aan toe ging vroeger bij ons thuis
Wat er broeide in dat huis
Moeder, kom nog eens zitten in uw stoel
Praten over uw verzwegen gevoel
Dat al die drank en herrie helemaal niet uw wereld was
Dat u liever een ander leven had gehad
Als u komt, maak ik vuur
Er ligt nog hout zat in de schuur
Ga niet weg voordat het gloort en alles is gezegd
Over hoe we elkaar niet zagen in de overvloed
Hoe uw hart stilaan is doodgebloed
Moeder, ga nog eens staan op het gazon
De duiven koeren nog op het balkon
En uit het huis de zoete klanken van liedjes zwoel en glad
De liefde die u nooit hebt gehad
Moeder, kijk nog eens goed naar uw verloren zoon
De verkleurde rest van een vergeten droom
We zijn inmiddels allebei al zoveel kwijtgeraakt
Dat we voor elkaar zijn vrijgemaakt
Als u gaat, wacht dan even
Ik wil u in mijn armen nemen
Als eerste van u afgedreven, nu dicht tegen u aan
Om de diepe band te voelen onder al het praten
En u te kunnen laten gaan
2016
Dit lied van Alex Roeka is een van de zes nominaties voor de Annie M.G. Schmidt-prijs 2016; ze werden deze week bekend. Als de jury de naamgeefster hoog acht, zal dit lied winnen. Ik kom daar morgen op terug, zoals ik ook gisteren en eergisteren mijn rubriek wijdde aan deze prijs voor het beste Nederlandse lied (tekst, muziek en vertolking).
De moeder leeft niet meer, maar komt terug in een droom van haar zoon. Herinneringen aan hoe het er aan toe ging vroeger bij ons thuis - een slechte periode voor beiden. Er broeide wat in dat huis; er was drank en herrie... De moeder had liever een ander leven gehad, leefde in een wereld die helemaal niet haar wereld was, kampte met verzwegen gevoel, verlangde naar liefde die zij nooit heeft gehad en haar hart is stilaan doodgebloed.
Alex Roeka is een van de dichter-zangers in ons taalgebied die, naar Angelsakstisch voorbeeld, veel gebruik maakt van klankrijm (assonantie); hier door was op gehad te laten rijmen en even op nemen. In deze liedtekst blijft het daarbij en het constante gebruik van gepaarde rijmen legt wel erg veel nadruk op de rijmwoorden. Ik dacht dat ook even bij de zoete klanken van liedjes zwoel en glad. Is, zo vroeg ik mij even af, glad hier alleen gebrukt om op gehad te rijmen? Tot je over de betekenis nadenkt: liefdesliedjes zitten vol clichés; gemeenplaatsen waarin zij niets herkent, want het is de liefde die zij nooit heeft gehad. Wel vaker heeft Alex Roeka aan een enkel woord genoeg: er ligt nog hout zat in de schuur; met dat woord zat (= genoeg) duidt hij zijn Brabantse geboortegrond.
Van de moeder naar de zoon. Hij is als eerste van haar afgedreven. Met andere woorden: hij ging al vroeg uit huis. Hij moest wel, want ze zagen elkaar niet in de overvloed. Let wel: de overvloed van al dat negatieve. Maar nu, zoveel jaren later, zijn ze - allebei al zoveel kwijtgeraakt- voor elkaar vrijgemaakt. Daardoor is hij in staat haar te vragen: moeder, kom nog eens praten in mijn droom. Als u komt... Maar aan het einde: als u gaat... Letterlijk, maar in de laatste zin ook figuurlijk: om u te kunnen laten gaan.
