vrijdag 03 maart 2017
De dood zegt: "Geef eens hier, dat hart"
en geeft het jou geschonden weer.
En als je zegt: "Ik geef niet meer",
verft hij voor straf je longen zwart.
Hij graait eens hier en graait eens daar,
hij pikt de tanden uit je mond.
Jij loopt voorlopig nog wel rond:
hij is nog lang niet met je klaar.
Hij neemt een hap uit je verstand,
hij likt de glans van je gezicht,
de buigzaamheid uit een gewricht -
een kleinigheid, een onderpand.
Hij pakt je ogen of je stem
of maakt je seropositief.
Hij is niet eens een echt dief:
je bent uiteindelijk van hem.
De dood besteelt je bij het leven.
Je hoeft nog lang niet met hem mee te gaan.
Hij neemt maar al te graag een voorschot aan,
totdat je niets meer hebt te geven.....
Ik heb een oma die nog leeft;
ze heeft gegeven wat ze had.
Alleen haar hart beweegt nog wat;
dat is het laatste wat ze heeft.
Mijn oma sterft; ik zit erbij
wanneer zij voor het laatst betaalt.
En als de dood haar eindelijk haalt,
keert hij zich om en knikt naar mij.
1989
Als Henk Elsink deze rubriek mag binnenstappen, dan Martine Bijl (1948) toch zeker helemaal! Trouwens, voor haar hoef ik mij niet in te dekken, want in de jaren zestig gold zij als een van onze beste chansonnières, in de jaren tachtig als een van onze beste cabaretières en vanaf de jaren negentig als een van de beste toneel- en musicalvertaalsters van ons land. Alleen... ben je elf jaar te zien als panellid van Wie van de drie (1971-1982) en 27 jaar achtereen als reclamegezicht van De groenten van Hak (1986-2013), word je omarmd door het grote publiek en verguisd door de elite. Ik kijk geen televisie; dat scheelt in zulke opvattingen een boel.
Bovenstaande liedtekst is afkomstig uit Mevrouw Bijl (1990), haar vierde en laatste cabaretsolo. Op mijn verzoek schreef zij de tekst nog eens uit (zie foto hieronder). Ik mag haar bijzonder graag, zeker ook vanwege haar humor. Toen de presentatrice (sinds 2013) van Heel Holland bakt in het najaar van 2015 werd getroffen door een hersenbloeding, moest de brandweer haar uit huis takelen om met de ambulance vervoerd te kunnen worden. Tegen de brandweeriieden verzuchtte ze halverwege: "Heel Holland zakt." Ik bedoel maar.
Mooie gedachte in deze tekst: de dood staat niet te wachten waar je levenspad ophoudt, maar loopt al tijdens je leven met je mee. Als kind weet je dat al, want als de dood mijn oma haalt, keert hij zich om en knikt naar mij. Vanaf dat moment ontfermt hij zich, vaak zelfs zonder dat je het direct merkt, over je voornaamste bezit en graait eens hier en graait eens daar: je witte tanden, je soepel buigende gewrichten, je glanzende huid, je ongeschonden hart, je sterke geheugen... Ook voor Martine Bijl geldt het: De dood besteelt je bij het leven. Dat ervoer zij het hevigst in september 2015: hij nam een hap uit je verstand.
