zaterdag 24 december 2016
Hoewel hij aan de stad het land had
Bewoonde hij een fluttig flatje
In het drukke hart van Hollands randstad
Ter wille van een vaste baan
Een raam waardoor hij op de kerk keek
Zijn altijd eendere sigaretje
de vijfenveertig-uurse werkweek
Gaven hem grond om op te staan
Hij had een vrouw en een teevee
Die vielen allebei nog wel eens tegen
Die vielen allebei nog wel een mee
En zomers was er dan de regen
En met de rest was hij best tevree
Omdat er op zijn balkon geen wild zat
Verschafte hij zichzelf de weelde
Twee parkietjes en een schildpad
Het stelde verder niet veel voor
Een tafel en een paar fauteuiltjes
Een orgel waar hij nooit op speelde
Het was allemaal niet veel beschuitjes
Maar het kon er toch nog wel mee door
Geen echt plezier, geen echt chagrijn
Geen echte vrede en geen echte ruzie
En in het leven aan een vaste lijn
En 's winters was er de illusie
Van het zal nou wel gauw wat warmer zijn
Een man die nooit iets avontuurde
Die 's avonds dutte of de krant las
Die elke droom het bus in stuurde
Tot hij geen enkele droom meer had
Passief in elke situatie
Net levend of hij een soort plant was
Zijn dorst naar honger en sensatie
Die stilde hij met het ochtendblad
Hij had een vrouw en een teevee
Op tijd te werken en op tijd te eten
Het viel niet tegen en het viel niet mee
En toen de maat was volgemeten
Is hij gestorven op de weecee...
1964
Weer eens tijd voor een lichtvoetige dichter. Hier is het lied van Jules de Corte (1925-1996) ook te horen in zijn eigen vertolking. Later hebben ook anderen, onder wie Jenny Arean, Frans Halema en Frits Lambrechts, het gezongen.
Jules de Corte was blind en daarom heb ik mij altijd verbaasd over het rijmschema van dit lied. Op papier is dat al een hele toer, maar hij zal de tekst toch grotendeels in zijn hoofd hebben laten groeien en niet meteen in braille hebben opgetekend. Dat rijmschema: A B A C D B D C E F E F E.
Jules de Corte was geen cynisch, maar wel een zeer kritisch denker. Kritisch t.a.v. kerk en religie, macht en politiek, mens en moraal. Was van mening dat je niet afkeert van wie of wat je niet aan staat, maar je bezwaren uitdraagt, zelfs van binnenuit. En dus bleef hij trouw aan de katholieke kerk en de katholieke omroep (KRO), maar was intussen hun grootste kritikaster, wat hem uiteraard niet in dank is afgenomen.
Hoe kan de kerk nog blijven preken dat de wereld is verlost
Terwijl miljoenen levenslang het allernodigste ontberen
Terwijl er elke dag soldaten op de slagvelden creperen
Omdat de rijken als de dood zijn dat de vrede centen kost
En de regeerders niet geloven in gezag zonder geweren
Hoe kan de kerk maar steeds herhalen dat wij allen zijn bevrijd
Terwijl van uur tot uur de vreselijkste gevaren ons bedreigen
Terwijl de noden en problemen in getal en omvang stijgen
En de vooruitgang steeds gebonden is aan geldelijk profijt
En zij die vragen om het recht zullen het vragend nooit verkrijgen
Hoe kan de kerk nog steeds beweren dat de mensheid is gered
Terwjl die hele theorie eenvoudig nergens blijkt te kloppen
Er is geen God meer en geen duivel om je achter te verstoppen
Er is geen macht in het heelal die ons de ondergang belet
We zullen het samen moeten doen of we gaan samen naar de knoppen
[Aan Luther en de anderen - hier gezongen door Jenny Arean]
Fijn om die gezongen versies te kunnen laten beluisteren, want daarmee eer ik niet alleen de dichter Jules de Corte, maar ook diens grote kwaliteit als componist. Binnen het cabaret - ik vind kleinkunst een steeds verkeerder woord - zelfs van ongekende hoogte.
Namen die je nooit vergeet heette de serie die cabarethistoricus Wim Ibo wijdde aan de pioniers van het voorloogse Nederlandse cabaret. Ik heb geen enkele illusie over het onvergetelijk zijn van negenhonderdnegenennegentig van de duizend gedichten en dus evenmin van de liederen binnen het na-oorlogse cabaret - bovendien over welke na-oorlogse oorlog spreken we?.
Nee, Jules de Corte is twintig jaar na zijn dood al zowat vergeten - nou ja, niet door iedereen.
Toen de maat was volgemeten
Is hij gestorven op de teevee
is hij gestorven op 2000-Vee
is hij gestorven op de eepee
Is hij gestorven op de elpee
Is hij gestorven op de ceedee
Is hij gestorven - niet bij efvee.
